Anja De Wit, Aquafin

Wie blauwgroene maatregelen suggereert, botst steevast op twee klassieke bezwaren: “Wat met mijn parkeerplek?” en “Dat zal wel wat kosten.” Goed nieuws: met de juiste aanpak en een dosis creativiteit hoeven dat geen showstoppers te zijn. Slim gekozen ingrepen kunnen net goedkoper uitvallen én veel meer opleveren dan gedacht.

Blauwgroene maatregelen zijn oplossingen die ervoor zorgen dat regenwater de nodige ruimte krijgt: ofwel door het tijdelijk te bufferen, ofwel door het in de bodem te laten infiltreren. Daardoor helpen ze onze omgeving weerbaar te maken tegen droogte, hitte en stortbuien. Hoognodig dus, nu klimaatextremen almaar vaker voorkomen.

Ga voor extra meerwaarde

“In de hemelwater- en droogteplannen die we maken voor steden en gemeenten, proberen we zoveel mogelijk bovengrondse infiltratie te stimuleren,” zegt Yves Lenaerts, Water- en Omgevingsingenieur bij Aquafin. “Net door de combinatie met groen kan je extra meerwaarde creëren, bovenop het beperken van wateroverlast en verdroging. Denk maar aan het verkoelende effect van verdamping, het absorberen van warmte en de schaduw die bomen bieden om hittestress tegen te gaan. Bovendien kan je er met wat rust- en spelelementen voor zorgen dat het groen ook uitnodigt tot sociale interactie en ontspanning. Een bijkomend voordeel van bovengrondse infiltratievoorzieningen is dat ze – mits de juiste keuzes – eenvoudig te onderhouden zijn.”

Geen dure infrastructuur nodig

Maar wat als er niet veel ruimte en budget is om een mooi groen pleintje aan te leggen? Ook dan kan je al met kleine ingrepen een verschil maken, testte Aquafin uit. Yves: “We maakten een ruwe oefening van de kostprijs voor nieuwe bestrating. Daarbij legden we een standaard parkeerstrook aan met grasdallen, naast een variant met meer ontharding, extra groen en meer infiltratie. Resultaat als we gemiddeldes op vlak van inslijpen, afvoer, plaatsing en materialen vergelijken? Bij de variant stelden we tot 25% kostenbesparing vast bij de aanleg én een pak meerwaarde voor de buurt. Door de boordstenen lager te plaatsen, kan het regenwater van de straat bovendien sneller naar het groen stromen, een bijkomende veiligheid tegen wateroverlast.”

Bermen aangelegd als wadi’s kunnen veel meer water opvangen dan een gewone overharde berm.

Betrek de bewoners

Aan de Tommeltlaan in Mortsel voerde Aquafin enkele quick wins uit. Waterdoorlatende parkeervakken en ontharde zones met groen en bomen vormden de basis. Een nieuw, groen pleintje met een wadi vangt niet alleen regenwater op, maar versmalt ook de rijweg waardoor de snelheid afremt en de veiligheid verhoogt. Onder het centrale groenvak kwam een bufferput voor regenwater. De handpomp op het pleintje zorgt op warme dagen voor waterplezier en verkoeling.

Door de bewoners van de Tommeltlaan actief te betrekken, groeide de draagkracht voor de kleine ingrepen die hun straat een upgrade gaven. “Meer en meer burgers willen een actieve rol opnemen in de verbetering van hun buurt,” weet Yves. “En dat is goed, want zo voelen ze zich mee verantwoordelijk voor het resultaat en vergroot de kans op sociale controle voor een duurzaam behoud van de maatregelen.”

De parkeervakken aan de Tommeltlaan zijn extra waterdoorlatend aangelegd.

Advies én uitvoering op maat

Elke gemeente en elke situatie is natuurlijk anders, maar quick wins zijn haast overal mogelijk. Beginnen doe je met een open blik en een dosis lokale, hydraulische kennis: twee troeven waarmee Aquafin jouw gemeente kan helpen. “Elke stad en gemeente heeft intussen een hemelwater- en droogteplan laten opmaken. Dat is een studie, een visie die beschrijft hoe een gemeente best omgaat met hemelwater op haar grondgebied. Maar daarmee is er nog niks veranderd,” volgens Yves. “Gemeenten hebben vaak niet de capaciteit of de juiste kennis om eraan te beginnen. Bij Aquafin hebben we intussen al veel ervaring opgebouwd met blauwgroene maatregelen, zowel wat de aanleg als het latere onderhoud betreft. Daardoor kunnen wij heel gericht gemeenten helpen om de visie uit hemelwater- en droogteplan om te zetten in de praktijk.”

Eens de plannen concreet zijn, is de volgende uitdaging vaak de uitvoering. “Voor kleine projectjes, zoals het ontharden van een beperkte oppervlakte of de aanleg van doorlatende parkeerstroken, vind je vaak moeilijk een aannemer,” zegt Yves. “Daarom hebben we bij Aquafin raamcontracten voor dat soort opdrachten en daar laten we ook lokale besturen gebruik van maken. Zo hoeven ze niet telkens de markt op en is een quick win ook echt snel gerealiseerd.”

Interesse? Mail naar waterenomgevingsadvies@aquafin.be