Met een fel bediscussieerde Europese Green Deal en tal van milieuwetten die onder druk staan, is de politieke context zorgwekkend door de klimaaturgentie. Onder het mom van deregulering zet de Europese Unie stappen terug. Maar ecologie uitstellen is nefast. De klimaatmaatregelen die we vandaag niet nemen, komen ons morgen veel duurder te staan. Daarom handelen we zonder uitstel – en dat doen we in Bordeaux sinds 2020.

Vernieuwen van de publieke ruimte
Gezien de klimaatnoodzaak en in lijn met het stedelijk klimaatplan, heeft onze stad als doel om tegen 2050 de koolstofvoetafdruk met een factor zes te verminderen. Transport is verantwoordelijk voor een kwart van de uitstoot van broeikasgassen in de regio Bordeaux en voor twee derde van de luchtvervuiling. Daarom lanceerden we in september 2021, binnen het programma Bordeaux Grandeur Nature, een actieplan voor de uitbreiding van zachte en actieve mobiliteit.
Met een jaarlijkse investering van 40 miljoen euro sinds 2021 in de openbare ruimte - los van infrastructuurprojecten – hebben we aanzienlijke middelen vrijgemaakt om de publieke ruimte te vernieuwen. Het doel is om deze ruimte evenwichtiger te verdelen, meer lucht te geven, veiliger en groener te maken, en bovenal aangenamer te maken voor alle gebruikers.

Dit ambitieuze actieplan steunt in het bijzonder op een voetgangersstrategie die gericht is op het kalmeren van buurten, het vergemakkelijken van wandelen, het herstellen van de straat als ontmoetingsplaats en het eerlijker verdelen van de openbare ruimte. Vandaag de dag wordt in Bordeaux meer dan de helft van de wegen ingenomen door auto’s, terwijl slechts 27% van de verplaatsingen met de auto gebeurt. Ter vergelijking: 39% van de verplaatsingen gebeurt te voet, 14% per fiets en 16% met het openbaar vervoer. Stap voor stap streven we naar een evenwichtiger verdeling van de straatruimte, met een sterke focus op alternatieven voor koolstofintensieve mobiliteit. Daarbij brengen we schaduw, vergroenen we de publieke ruimte op grote schaal, zodat die het hele jaar door uitnodigend en toegankelijk is voor iedereen.

Een pragmatische, innovatieve en mensgerichte aanpak.
Wanneer we het initiatief Straat voor Kinderen opzetten - waarbij gemotoriseerd verkeer tijdelijk of permanent wordt verboden rond scholen - bieden we kinderen en hun families niet alleen een gezondere, maar ook een veiligere en socialere omgeving, waarin spelen en ontmoeten centraal staan. We stimuleren kinderen vanaf jonge leeftijd om te wandelen en te fietsen. Zo leren we alle leerlingen in hun laatste jaar van de basisschool fietsen, zodat ze niet alleen vaardiger worden, maar zich ook bewust worden van verkeersregels en verantwoordelijkheid in de openbare ruimte.
Door het voetgangersgebied uit te breiden – niet alleen in het stadscentrum, maar ook in wijken zoals Chartrons en Saint-Michel – moedigen we wandelen aan als een actieve vorm van mobiliteit, zoals aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie. Wandelen is niet alleen gezond en milieuvriendelijk, maar ook economisch voordelig. Zoals de bekende kat van Geluck zegt: “Lopen is beter want het is goedkoper.”

Daarnaast past voetgangersvriendelijke mobiliteit bij de structuur van onze stad, met haar smalle straten en korte afstanden. De meeste belangrijke plekken zijn binnen een halfuur lopen bereikbaar. Door het aantal motorparkeerplaatsen rond het voetgangersgebied te verhogen van minder dan 140 naar meer dan 700, maken we het voor bezoekers eenvoudiger en veiliger om te voet door het centrum te bewegen.
We creëerden ook 15.000 fietsparkeerplaatsen op de rijweg, zodat de stoepen exclusief voor voetgangers blijven en fietsers veilig op de weg kunnen rijden.

Verder optimaliseren we de gedeelde openbare ruimte door onnodige obstakels te verwijderen, vuilnisbakken strikter te reguleren en trottoirs vrij te houden voor mensen met beperkte mobiliteit. Elke eerste zondag van de maand maken we een straat per wijk autovrij en organiseren we er een culturele activiteit. Dit geeft bewoners de kans hun buurt op een nieuwe manier te beleven en sociale banden te versterken.

Het resultaat van deze maatregelen is al zichtbaar: tussen 2019 en 2024 is de luchtvervuiling met 35% afgenomen (bron: ATMO). Het Straat voor Kinderen-initiatief is uitgebreid naar twee derde van de basisscholen in Bordeaux (66 scholen). Onze stad heeft nu het grootste voetgangersgebied van Frankrijk, met 253 hectare en 43 kilometer autovrije straten.
In navolging van het vergroeningsvergunningbeleid dat we in 2021 invoerden – waarmee inwoners geveltuintjes konden aanleggen en bloembakken konden plaatsen – hebben we nu ook een voetgangersvergunning. Hiermee kunnen bewoners tijdelijk hun straat afsluiten voor een collectief evenement.

 Evolutie van het Capucijnenplein sinds 2017.

Gedeelde ruimte voor voetgangers- en fietsverkeer.

Een succesvolle strategie met paradigmaverschuiving
Door afstand te nemen van de auto als dominante factor in de stedelijke ruimte, sluiten we - zoals Sylvain Grizot het verwoordt - de korte periode van de auto-georiënteerde stad af. Zo voldoen we niet alleen aan milieu-eisen en veiligheidsbehoeften, maar herontdekken we ook de sociale rol van de straat. Als fundamenteel onderdeel van de stad is de straat een gedeelde publieke ruimte, een plek voor interactie en ontmoeting. In een wereld waar individualisme steeds sterker wordt, is het cruciaal om publieke ruimtes in te richten met oog op ontmoeting en verbinding.

Voorbeeld van een rustige, vergroende smalle steeg.

Voorbeeld van infrastructuur speciaal voor voetgangers.