© Stad Gent

Naomé Carmeliet, Voetgangersbeweging VZW

Binnen het thema walkable cities kan Gent niet ontbreken. Als pionier in het voetgangersbeleid in Vlaanderen zet de stad zich actief in om een omgeving te creëren waarin voetgangers centraal staan. Een van de initiatieven binnen dit beleid is de Voetgangersacademie. We spraken met Veerle Bekaert - adjunct voetgangersbeleid bij Stad Gent - over de opzet, het belang en de impact van dit initiatief.

Een opleidingsdag en netwerkmoment
De Voetgangersacademie is een jaarlijkse opleidingsdag en een netwerkmoment, waarin de voetganger centraal staat. Stad Gent organiseert het evenement en brengt er een mix van stadsinterne medewerkers en externe deelnemers samen. Die komen uit verschillende sectoren: ambtenaren van verschillende diensten en schepenen, medewerkers van studiebureaus en vertegenwoordigers van middenveldorganisaties en overheidsdiensten.

Sinds de eerste editie in 2023 ontwikkelde de Voetgangersacademie zich tot een belangrijk platform voor kennisdeling en samenwerking. In 2024 vond de tweede editie plaats, en de groeiende interesse toont aan dat de behoefte aan een dergelijk initiatief groot is. “De Voetgangersacademie is een concreet actiepunt uit het Gentse Voetgangersplan en heeft een dubbel doel: enerzijds het opleiden van stadsinterne ambtenaren en externen, en anderzijds werken aan een netwerk rond voetgangersbeleid in Vlaanderen”, legt Veerle Bekaert uit.

De Voetgangersbeweging stelde de nieuwe Toolbox Voetgangersplan voor.

©Stad Gent

Lezingen, walkshops en praktijkvoorbeelden
Tijdens de eerste editie in 2023 lag de nadruk op praktijkvoorbeelden uit Gent. “Bij de tweede editie in 2024 hebben we het breder getrokken”, vertelt Bekaert. “Niet alleen Gent, maar ook andere gemeenten en organisaties kwamen aan het woord." Zo mocht ook de Voetgangersbeweging de nieuwe Toolbox Voetgangersplan voorstellen. De dag is gevuld met lezingen en walkshops, dat zijn wandelingen doorheen de stad langs praktijkvoorbeelden.

Elke editie heeft een keynotespreker, die een belangrijke bijdrage levert aan het voetgangersbeleid. In 2023 was dit Annemieke Molster, expert op het gebied van voetgangersbeleid, en in 2024 nam Dennis van Sluijs het publiek mee in de wereld van voetgangersnetwerken en hun rol binnen mobiliteitsplannen.  “Door experten uit te nodigen, bieden we een bredere blik op het onderwerp en inspireren we deelnemers met internationale en nationale voorbeelden”,  aldus Bekaert.

Brede betrokkenheid binnen Stad Gent

​​​​​​​Een groot deel van de deelnemers zijn medewerkers van Stad Gent. Zij komen niet alleen uit het Mobiliteitsbedrijf, maar ook uit andere stadsdiensten zoals de groendienst, politie, dienst wegen, of dienst beleidsparticipatie. Ook de schepen is vertegenwoordigd. Dit brede draagvlak binnen de stad is essentieel. “We willen dat zoveel mogelijk mensen de bril van de voetganger opzetten en een gevoel van mede-eigenaarschap ontwikkelen”, legt Bekaert uit. “Iedereen heeft vanuit zijn werkveld invloed op de toegankelijkheid en veiligheid van voetgangers.”

Netwerkvorming en inspiratie
Naast opleiding speelt ook netwerkvorming een cruciale rol in de Voetgangersacademie. “In Vlaanderen is er een duidelijke nood aan een netwerk dat verschillende partners samenbrengt,” zegt Bekaert. “We hebben ons laten inspireren door Walk21, het internationale voetgangerscongres, en ADMA (Académie des Mobilités Actives) in Parijs, dat opleidingen organiseert rond wandelen en fietsen.”

Het belang van een focus op de voetganger blijkt uit de reacties van deelnemers. “Sommige gemeenten die we vroegen om hun voetgangersbeleid toe te lichten, vroegen zich eerst af of ze daarrond wel werkten. Maar bij de voorbereiding ontdekten ze dat er vaak al heel wat gebeurt, alleen is het niet altijd gestructureerd onder de noemer voetgangersbeleid.” Volgens Bekaert is die bewustwording een belangrijke eerste stap. “Een eenvoudige opsomming van wat er al gebeurt, kan een start zijn om te zien waar er nog kansen liggen. De opmaak van een voetgangersplan kan helpen bij een doordacht en gestructureerd beleid.”

Deelnemers werden bij aankomst gevraagd een succeservaring en een hindernis op te schrijven in hun werk voor voetgangers.

© Stad Gent

De dag werd geopend met een welkomstwoord door de directeur van het Mobiliteitsbedrijf, Yves Roelandt

© Stad Gent

Het publiek bestond voor de helft uit medewerkers van Stad Gent en de helft externen.

©Stad Gent

Keynotespreker Dennis van Sluijs toonde beelden van zijn weg te voet richting de Voetgangersacademie.

©Stad Gent

De kracht van de Voetgangersacademie
De Voetgangersacademie wordt volledig gefinancierd door Stad Gent en deelname voor genodigden is gratis. Dit verlaagt de drempel om deel te nemen en bevordert de inclusie van een verscheidenheid aan sectoren. De kracht van de academie ligt volgens Bekaert in het stimuleren van bewustwording en samenwerking, zowel binnen diensten van de stad als tussen verschillende gemeenten en werkvelden.
De impact komt duidelijk naar voor uit de reacties achteraf. “Een van de directeurs gaf na afloop aan dat hij zich nu pas echt bewust is van alle obstakels op het voetpad, iets waar hij vroeger nooit op had gelet.” Dit soort inzichten zijn precies wat de Voetgangersacademie wil bereiken: een mentaliteitsverandering die leidt tot een voetgangersvriendelijker beleid, in Gent en daarbuiten.

Met de Voetgangersacademie zet Gent opnieuw een stap vooruit in het streven naar een stad waar voetgangers zich veilig en comfortabel kunnen verplaatsen. Het evenement draagt bij aan een bredere beweging, waarin steden en gemeenten samenwerken aan een toegankelijkere en duurzamere mobiliteit voor iedereen.

Meer info:

https://www.voetgangersbeweging.be/